De oude Nederlandse maten en gewichten

beginletter plaats: A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | W | Y | Z |

Friesland (Friesland)

gewicht	anno 1529 voor alle handel het Troois pond voorgeschreven	Troois pond	492	g	Nipper, p. 56
gewicht	later is het Troois pond verdrongen door het Amsterdams pond	(Amsterdams) pond	494	g
lengtemaat	anno 1504 werd voor geheel Friesland de Workumer el voorgeschreven	el	0,71	m	Nipper, p. 56. Meten en wegen in Friesland, p. 105 vermeldt een lengte van 0,709 m (de standaard opgemeten).
lengtemaat	anno 1774 de Amsterdamse el	el	0,688	m
lengtemaat	1 voet = 12 duim	(Friese of Deventer) hout voet	0,296	m
lengtemaat	1 (Friese of Deventer) hout voet = 12 duim; houtkopers, timmerlieden. De hiervan afgeleide plaatselijke roeden vertonen grote verschillen (12 voet, 14 voet, 16 voet).	duim	2,46	cm
lengtemaat	1 (Amsterdamse) scheeps voet = 12 duim; scheepsbouw; grote houtveilingen	(Amsterdamse) scheeps voet	0,283	m
lengtemaat	1 (Amsterdamse) scheeps voet = 12 duim; scheepsbouw; grote houtveilingen	duim	2,35	cm
lengtemaat	Standaard anno 1564 te Leeuwarden; enig toegestane maat voor landmeters; deze verdeelden, voor het gemak, roede en voet decimaal. 1 konings roede = 12 konings voet	konings roede	3,91	m
lengtemaat	1 konings voet = 12 duim	konings voet	0,326	m
lengtemaat		duim	2,71	cm
vlaktemaat	1 pondemaat = 240 vierkante konings roede of 12 einsen / van de konings roede zijn de landmaten afgeleid, die anno 1812 officieel werden vastgesteld. Op verscheidene plaatsen waren ook mud en koegang in gebruik; zie hiervoor en voor verdere vlaktematen: Leeuwarden.	pond / pondemaat	0,3674	ha	Nipper, p. 57 /
vlaktemaat	1 eins = 20 penning / jeerde / vierkante konings roede	eins	0,03	ha
vlaktemaat	1 eins = 20 penning / jeerde / vierkante konings roede	penning / jeerde / vierkante konings roede	15,28	m2
graanmaat	anno 1504 werd voor geheel Friesland het Bolswarder loop voorgeschreven, dat werd verdeeld in 32 of 64 maten / Het plattelandslopen houdt: 2 halflopen, 4 vierendeel, 8 halfvierendeel, 16 tweematen of loopjen (soms ook lepsen of spint genoemd), 32 Friese maatjes, 64 half maatjes, 128 Friese kopsmaatjes of 256 halfkopsmaatjes. Soms nog 512 Friese oortjesmaatjes.	loop (lopen)	83,6	l	Meten & Wegen in Friesland, p. 176
graanmaat	1 loop = 32 Friese maat / 1 Fries maatje = 2 half maatjes	Friese maat	2,6	l	Meten & Wegen in Friesland, p. 176
graanmaat	1 loop = 64 Friese (half) maat	loop (lopen)	83,6	l
graanmaat	1 Friese (half) maat = 2 Friese kop maat	Friese (half) maat	1,3	l
graanmaat	1 Friese kop maat = 2 Friese half kop maat	Friese kop maat	0,65	l
graanmaat	1 Friese half kop maat = 2 Friese oortjes maat	Friese half kop maat	0,32	l
graanmaat		Friese oortjes maat	0,16	l
graanmaat		ton	167,2	l
graanmaat	17e eeuw	mud	91,2	l
natte waar	anno 1504 werd voor geheel Friesland voorgeschreven de Leeuwarder ommekan.	ommekan
zoutmaat		halve zak	52,2	l	Meten en wegen in Friesland, p. 173
droge waar	1 last = 36 loop (lopen) of 33 Groninger mudden of 24 Steenwijker mudden.	last	3004	l	Meten & Wegen in Friesland, p. 175 / Nipper, p. 57 (3009 l)
graanmaat	1 half lopen = 2 vierendeel	half lopen	41,8	l	Meten & Wegen in Friesland, p. 176
graanmaat	1 vierendeel = 2 half vierendeel	vierendeel	20,9	l	Meten & Wegen in Friesland, p. 176
graanmaat	1 half vierendeel = 2 tweematen of loopjes (soms ook lepsen of spint genoemd)	half vierendeel	10,45	l	Meten & Wegen in Friesland, p. 176
graanmaat	1 tweematen / loopje / leps / spint = 2 Friese maatjes	tweemaat / loopje / lepsen / spint	5,23	l	Meten & Wegen in Friesland, p. 176
turfmaat	tot 1770 wisselend van grootte van stad tot stad en daarna met een inhoud van 97 l. Doordat deze een gehoopte maat was, kwam de gemeten hoeveelheid op ongeveer 140 l.	turfkorf	97	l	Meten & Wegen in Friesland, p. 179
turfmaat	Een turfschip was niet alleen een vaartijg om te vervoeren, maar moest ook een bepaalde hoeveelheid turf bevatten. Een Fries schip of schuit turf had normaal een inhoud van 70 korf of ongeveer 10 kubieke meter.	schuit / schip turf	9,8	m3	Meten & Wegen in Friesland, p. 178
zoutmaat	Ook graanmaat met een lopen inhoud.	zak	52,2	l	Meten & Wegen in Friesland, p. 180
inhoudsmaat	kalk	halve ton	77,6	l	Meten & Wegen in Friesland, p. 111
inhoudsmaat	stuif kalk (fijne kalk)	halve ton	46,6	l	Meten & Wegen in Friesland, p. 111
inhoudsmaat	cement	halve ton	38,8	l	Meten & Wegen in Friesland, p. 111
inhoudsmaat	steenkool, schelpen	halve ton	97	l	Meten & Wegen in, Friesland, p. 111, 114