HomeDatabankenMaten en gewichten

De oude Nederlandse maten en gewichten

beginletter plaats: A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | W | Y | Z |

provincie: Groningen | Friesland | Drente | Overijssel | Gelderland | Utrecht | Noord-Holland | Zuid-Holland | Zeeland | Noord-Brabant | Limburg | Flevoland | onbekend |

type: botergewicht | botermaat | droge waar | garenmaat | gewicht | graanmaat | inhoudsmaat | lengtemaat | natte waar | oliemaat | ruimtemaat | turfmaat | veenmaat | vlaktemaat | zoutmaat |


Friesland (Friesland)

gewicht anno 1529 voor alle handel het Troois pond voorgeschreven Troois pond 492 g Nipper, p. 56
gewicht later is het Troois pond verdrongen door het Amsterdams pond (Amsterdams) pond 494 g
lengtemaat anno 1504 werd voor geheel Friesland de Workumer el voorgeschreven el 0,71 m Nipper, p. 56. Meten en wegen in Friesland, p. 105 vermeldt een lengte van 0,709 m (de standaard opgemeten).
lengtemaat anno 1774 de Amsterdamse el el 0,688 m
lengtemaat 1 voet = 12 duim (Friese of Deventer) hout voet 0,296 m
lengtemaat 1 (Friese of Deventer) hout voet = 12 duim; houtkopers, timmerlieden. De hiervan afgeleide plaatselijke roeden vertonen grote verschillen (12 voet, 14 voet, 16 voet). duim 2,46 cm
lengtemaat 1 (Amsterdamse) scheeps voet = 12 duim; scheepsbouw; grote houtveilingen (Amsterdamse) scheeps voet 0,283 m
lengtemaat 1 (Amsterdamse) scheeps voet = 12 duim; scheepsbouw; grote houtveilingen duim 2,35 cm
lengtemaat Standaard anno 1564 te Leeuwarden; enig toegestane maat voor landmeters; deze verdeelden, voor het gemak, roede en voet decimaal. 1 konings roede = 12 konings voet konings roede 3,91 m
lengtemaat 1 konings voet = 12 duim konings voet 0,326 m
lengtemaat duim 2,71 cm
vlaktemaat 1 pondemaat = 240 vierkante konings roede of 12 einsen / van de konings roede zijn de landmaten afgeleid, die anno 1812 officieel werden vastgesteld. Op verscheidene plaatsen waren ook mud en koegang in gebruik; zie hiervoor en voor verdere vlaktematen: Leeuwarden. pond / pondemaat 0,3674 ha Nipper, p. 57 /
vlaktemaat 1 eins = 20 penning / jeerde / vierkante konings roede eins 0,03 ha
vlaktemaat 1 eins = 20 penning / jeerde / vierkante konings roede penning / jeerde / vierkante konings roede 15,28 m2
graanmaat anno 1504 werd voor geheel Friesland het Bolswarder loop voorgeschreven, dat werd verdeeld in 32 of 64 maten / Het plattelandslopen houdt: 2 halflopen, 4 vierendeel, 8 halfvierendeel, 16 tweematen of loopjen (soms ook lepsen of spint genoemd), 32 Friese maatjes, 64 half maatjes, 128 Friese kopsmaatjes of 256 halfkopsmaatjes. Soms nog 512 Friese oortjesmaatjes. loop (lopen) 83,6 l Meten & Wegen in Friesland, p. 176
graanmaat 1 loop = 32 Friese maat / 1 Fries maatje = 2 half maatjes Friese maat 2,6 l Meten & Wegen in Friesland, p. 176
graanmaat 1 loop = 64 Friese (half) maat loop (lopen) 83,6 l
graanmaat 1 Friese (half) maat = 2 Friese kop maat Friese (half) maat 1,3 l
graanmaat 1 Friese kop maat = 2 Friese half kop maat Friese kop maat 0,65 l
graanmaat 1 Friese half kop maat = 2 Friese oortjes maat Friese half kop maat 0,32 l
graanmaat Friese oortjes maat 0,16 l
graanmaat ton 167,2 l
graanmaat 17e eeuw mud 91,2 l
natte waar anno 1504 werd voor geheel Friesland voorgeschreven de Leeuwarder ommekan. ommekan
zoutmaat halve zak 52,2 l Meten en wegen in Friesland, p. 173
droge waar 1 last = 36 loop (lopen) of 33 Groninger mudden of 24 Steenwijker mudden. last 3004 l Meten & Wegen in Friesland, p. 175 / Nipper, p. 57 (3009 l)
graanmaat 1 half lopen = 2 vierendeel half lopen 41,8 l Meten & Wegen in Friesland, p. 176
graanmaat 1 vierendeel = 2 half vierendeel vierendeel 20,9 l Meten & Wegen in Friesland, p. 176
graanmaat 1 half vierendeel = 2 tweematen of loopjes (soms ook lepsen of spint genoemd) half vierendeel 10,45 l Meten & Wegen in Friesland, p. 176
graanmaat 1 tweematen / loopje / leps / spint = 2 Friese maatjes tweemaat / loopje / lepsen / spint 5,23 l Meten & Wegen in Friesland, p. 176
turfmaat tot 1770 wisselend van grootte van stad tot stad en daarna met een inhoud van 97 l. Doordat deze een gehoopte maat was, kwam de gemeten hoeveelheid op ongeveer 140 l. turfkorf 97 l Meten & Wegen in Friesland, p. 179
turfmaat Een turfschip was niet alleen een vaartijg om te vervoeren, maar moest ook een bepaalde hoeveelheid turf bevatten. Een Fries schip of schuit turf had normaal een inhoud van 70 korf of ongeveer 10 kubieke meter. schuit / schip turf 9,8 m3 Meten & Wegen in Friesland, p. 178
zoutmaat Ook graanmaat met een lopen inhoud. zak 52,2 l Meten & Wegen in Friesland, p. 180
inhoudsmaat kalk halve ton 77,6 l Meten & Wegen in Friesland, p. 111
inhoudsmaat stuif kalk (fijne kalk) halve ton 46,6 l Meten & Wegen in Friesland, p. 111
inhoudsmaat cement halve ton 38,8 l Meten & Wegen in Friesland, p. 111
inhoudsmaat steenkool, schelpen halve ton 97 l Meten & Wegen in, Friesland, p. 111, 114