De oude Nederlandse maten en gewichten
beginletter plaats: A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | W | Y | Z |
provincie: Groningen | Friesland | Drente | Overijssel | Gelderland | Utrecht | Noord-Holland | Zuid-Holland | Zeeland | Noord-Brabant | Limburg | Flevoland | onbekend |
type: botergewicht | botermaat | droge waar | garenmaat | gewicht | graanmaat | inhoudsmaat | lengtemaat | natte waar | oliemaat | ruimtemaat | turfmaat | veenmaat | vlaktemaat | zoutmaat |
Breda (+ Baronie van Breda) (Stad en Lande van Breda, Noord-Brabant)
gewicht | anno 1587: Keuls handelsgewicht, en Troois gewicht voor edelsmeden | ||||
gewicht | (handels) pond | 468,9 | g | Hoffer: 1 pond = 468,92 g | |
gewicht | Troois pond | 492,1 | g | ||
lengtemaat | uitgezonderd Roosendaal en Etten | el | 0,691 | m | |
lengtemaat | uitgezonderd Roosendaal en Etten | vadem | 1,89 | m | |
lengtemaat | uitgezonderd Roosendaal en Etten; 1 roede = 20 voet | roede | 5,68 | m | Nipper, p. 206: ook korte roede = 3,10 m = 12 voet |
lengtemaat | 1 voet = 11 duim; uitgezonderd Roosendaal en Etten; anno 1587: verdeling van de voet in 12 duim toegestaan; de landvoet van 0,284 m ook gebruikt door glasmakers. | voet | 0,284 | m | Nipper, p. 206: ook korte roede = 3,40 m = 12 voet [foutief vermeld als 3,10 m]/ Hoffer (1812): 1 voet = 0,28413 m |
lengtemaat | 1 duim = 8 lijn; uitgezonderd Rozendaal en Etten | duim | 2,58 | cm | |
lengtemaat | uitgezonderd Roosendaal en Etten | lijn | 0,32 | cm | |
lengtemaat | gebruikt door ambachtslieden, anders dan de glasmakers | hout voet | 0,294 | m | |
vlaktemaat | 1 bunder = 4 hond / 1 bunder = 400 vierkante (lange) roede / 1 bunder = 3 gemet | bunder | 1,29 | ha | Nipper, p. 206 |
vlaktemaat | 1 hond = 2 lopense / 1 hond = 100 vierkante (lange) roede | hond | 0,32 | ha | Nipper, p. 206 |
vlaktemaat | 1 lopense = 50 vierkante (20 voets) roede | lopense | 0,16 | ha | |
vlaktemaat | vierkante (20 voets) roede | 32,26 | m2 | ||
vlaktemaat | 1 morgen = 2 gemet | morgen | 0,86 | ha | |
vlaktemaat | 1 gemet = 1/3 bunder | gemet | 0,43 | ha | |
vlaktemaat | 1 morgen = 6 hond; 18e eeuws | morgen | 0,66 | ha | |
vlaktemaat | 18e eeuws; 1 hond = 100 vierkante (12 voets) roede | hond | 0,11 | ha | |
vlaktemaat | 18e eeuws | vierkante (12 voets) roede | 11,58 | m2 | |
vlaktemaat | speciaal in Etten, Roosendaal en alle Moeren van de Baronie: een bunder van 900 12-voets roeden | ||||
droge waar | aardappels, haring, uien | ton | 120,7 | l | Nipper, p. 206: periode 1780 - 1812. |
botergewicht | maat | 586 | g | ||
botergewicht | 'Brabantse maat' | maat | 469 | g | |
botergewicht | 1 (Delftse) boterton = 100 pot | (Delftse) boterton | 140 | kg | |
botergewicht | pot | 1,4 | kg | ||
graanmaat | 1 sester = 2 halster | sester | 346 | l | |
graanmaat | 1 halster = 2 zak of viertel | halster | 173 | l | |
graanmaat | 1 zak of viertel = 4 lopen | zak of viertel | 86,5 | l | |
graanmaat | 1 lopen = 4 kwartier | lopen | 21,6 | l | |
graanmaat | kwartier | 5,4 | l | ||
graanmaat | anno 1572 | viertel zoldermaat | 86,9 | l | |
graanmaat | anno 1572 | viertel watermaat | 88,3 | l | Nipper, p. 205: 33/32 zoldermaat = 89,2 l, in 1578 verboden. |
graanmaat | 1 haver viertel = 4 lopen; haver: voor haver en spelt was de indeling waarschijnlijk dezelfde, maar de maten waren groter | haver viertel | 98,15 | l | Nipper, p. 205: 96,6 l = 4 lopen (in 1587) |
graanmaat | anno 1572 | haver viertel zoldermaat | 98 | l | |
graanmaat | anno 1572 | haver viertel watermaat | 99,4 | l | |
graanmaat | 17e eeuw: opgaven haver viertel van 99,9 - 103,8 l | haver viertel | |||
droge waar | anno 1587 | ton | 120,7 | l | |
droge waar | anno 1587 | ton | 161 | l | |
droge waar | kalk, anno 1587, anno 1777 werd weer een nieuw lopen vervaardigd van 31,3 l | lopen | 31,3 | l | |
droge waar | kalk, anno 1623 | lopen | 32,4 | l | |
droge waar | kalk, anno 1650 | lopen | 35,5 | l | |
droge waar | kalk, anno 1812; 1 ton = 4 lopen | ton | 125,4 | l | |
droge waar | kalk, anno 1812 | lopen | 31,3 | l | |
droge waar | mosselen | ton | 72,5 | l | |
droge waar | run, ongemalen (land- of boomschors) | ton | 159,4 | l | |
droge waar | run, gemalen | (mul) ton | 127 | l | |
droge waar | anno 1587 voor export van schors | (kraan) ton | 136 | l | |
droge waar | smeekool, anno 1587; 1 hoed = 62 maat | hoed | 1209 | l | |
droge waar | smeekool, anno 1587 | maat | 19,5 | l | |
droge waar | steenkool | hoed | 1173 | l | |
droge waar | steenkool, anno 1587: verkoop per gewicht | wage | 67,5 | kg | Nipper: 144 Keuls pond x 468 g. |
droge waar | tras, anno 1650, ca. 62 l; later aan kalkton gelijkgesteld | ton | 62 | l | |
turfmaat | ton | 214,1 | l | ||
turfmaat | anno 1587: = fruitton | ton | 164,2 | l | Nipper, p. 205: ook kaolien. |
zoutmaat | 16e en 17e eeuw; 1 zak = 2 vat | zak | 167,2 | l | |
zoutmaat | 16e en 17e eeuw; 1 vat = 4 lopen | vat | 83,6 | l | Nipper, p. 205: idem in 1780. |
zoutmaat | 16e en 17e eeuw; 1 lopen = 4 kwartier | lopen | 20,9 | l | |
zoutmaat | 16e en 17e eeuw | kwartier | 5,2 | l | |
zoutmaat | anno 1780: 1 zak = 4 lopen | zak | |||
zoutmaat | anno 1780: 1 lopen = 16 maatje | lopen | |||
zoutmaat | anno 1780; 1 maatje = 2 half maatje | maatje | 1,3 | l | Nipper, p. 206 (afgeleid) |
zoutmaat | anno 1812; 1 ton / zak = 4 schepel | ton / zak | 183,9 | l | |
zoutmaat | anno 1812 | schepel | 45,9 | l | |
zoutmaat | anno 1813: verkoop per gewicht | ||||
natte waar | 1 (pot) kan = 2 pint | (pot) kan | 1,61 | l | |
natte waar | 1 pint = 2 beduit | pint | 0,8 | l | |
natte waar | 1 beduit = 4 maatje | beduit | 0,4 | l | |
natte waar | maatje | 0,1 | l | ||
natte waar | azijn; anno 1580; 1 ton = 4 kinnetje | ton | |||
natte waar | azijn; anno 1580; 1 kinnetje = 25 pot | kinnetje | |||
natte waar | azijn; anno 1580 | pot | |||
natte waar | bier; voor 1561 | ton | 148,2 | l | |
natte waar | bier; 1 ton = 100 pot; anno 1561 en 1778 | ton | 161 | l | Nipper, p. 206 |
natte waar | bier; anno 1733 | ton | 177 | l | |
natte waar | bier; anno 1778 | ton | 161 | l | |
natte waar | bier; in de 17e eeuw waren voor de export naar Holland vaten naar de Dordrechtse beugel voorgeschreven | beugel | |||
natte waar | honing; anno 1587 | honing ton | 120,7 | l | |
natte waar | honing; anno 1587 | zeem ton | 110,2 | l | |
natte waar | honing; anno 1587 | mede ton | 161 | l | |
natte waar | honing; anno 1777 en anno 1812 | honing ton | 120,7 | l | |
oliemaat | anno 1587 | aam | 144,9 | l | |
natte waar | wijn, anno 1587 | aam | 148,1 | l | |
lengtemaat | anno 1812: voorgeschreven lengte voor fisseel of talhout, naar een anno 1781 gemaakte maat | fisseel of talhout | 43,1 | cm | |
ruimtemaat | brandhout | vadem | 1,65 | m3 | |
ruimtemaat | anno 1516: blokhout, maat van 28,4 dm3 | 28,4 | dm3 | ||
ruimtemaat | anno 1516: bonthout, maat van 38,8 dm3 | 38,8 | dm3 | ||
graanmaat | lopen | 24,2 | l | Nipper, p. 205: op basis van 96,6 l voor 1 haver viertel = 4 lopen (in 1587) | |
zoutmaat | half maatje | 0,64 | l | Nipper, p. 206 |
© 2024 KNAW/Meertens Instituut